De cao maakt een onderscheid tussen intramuraal (verpleeg- en verzorgingstehuizen) en extramuraal (thuiszorgorganisaties). Artikel 5.13: Het is niet toegestaan een gebroken dienst aan de medewerker op te dragen, tenzij het op eigen verzoek is. Met een gebroken dienst wordt bedoeld dat je werktijd onderbroken wordt voor tenminste een uur en maximaal drie uur.
Extramuraal:
In artikel 5.14: Het is mogelijk de diensten van de medewerker eenmalig te onderbreken zonder dat deze onderbreking werktijd of een pauze is. Dit mag maar één keer per dag zonder overleg. De andere voorwaarde is onder meer dat je minimaal 2 x 2 uur aaneengesloten arbeid moet verrichten.
De definities is duidelijk en als je de Arbeidstijdenwet (ATW) in de gaten houdt, zal dit niet tot overtredingen leiden.
De ATW kent geen definitie van een gebroken dienst. De ATW zegt wel wat dan een dienst is: Dit is een periode waarin arbeid wordt verricht, die wordt voorafgegaan en gevolgd door een periode van 8 uur onafgebroken rust. Zie hiervoor artikel 5.3, lid 2 en 3.
Ook moet je bij het toepassen van een gebroken dienst de minimale rusttijden in de gaten houden. Dat moet in iedere 24 uur een periode van minimaal 11 uur zijn. In uitzonderlijke gevallen mag deze periode worden ingekort naar 8 uur onafgebroken rust.
Wil je meer weten over de Arbeidstijdenwet? Lees er meer over in onze FAQ-pagina en voorkom vroegtijdig overtredingen van de ATW en bespaar hiermee tijd en geld.
“Het budget krimpt en werknemers hebben hele ongunstige contracten met veel gebroken diensten.” (Nationale Zorggids, 2016) - “Gebroken diensten zijn vooral goed voor de instelling en de cliënten, maar minder voor de zorgverleners” (Nivel, 2014) - “80% van de verzorgenden ergert zich aan gebroken diensten” (tvvonline.nl 2010).
Waar moet ik op letten en wanneer bega ik een overtreding? Graag wil ik dit aan de hand van een voorbeeld van een werkweek uit de praktijk schetsen. In dit voorbeeld controleren we in drie stappen op:
de maximale wekelijkse arbeidsduur;
de minimale wekelijkse rust;
de minimale dagelijkse rust.
Zo bepalen we of de gebroken dienst is toegestaan.
Let op! Omdat er veel verschillende definities van een gebroken dienst zijn, gaan we er van uit dat twee opkomsten per dag een gebroken dienst is en pauzetijd wordt gezien als arbeidstijd.
Hoeveel mag ik per week werken?
Let op! Wordt er in de nacht of met geconsigneerde diensten gewerkt, dan gelden er andere regels.
De totale arbeidstijd in dit rooster is 40 uur. Zie hieronder voor een overzicht van de arbeidstijd:
Geen probleem, 40 uur per week werken past prima binnen de ATW.
In dit voorbeeld kijken we naar één week. Het is voor een juiste berekening van de gemiddelde wekelijkse arbeidsduur van belang om steeds 16 weken terug en 16 weken vooruit te kijken.
Wat is het minimaal aantal uur per week?
De wekelijkse rust in dit rooster is 56 uur tussen woensdag 23:00 uur en zaterdag 07:00 uur.
Hoeveel uur dagelijkse rust moet er in een rooster zitten?
De periode van 24 uur start wanneer de dienst aanvangt.
Wat was ook alweer de definitie van een dienst? Dit is een periode waarin arbeid wordt verricht, die wordt voorafgegaan en gevolgd door een periode van 8 uur onafgebroken rust.
Om deze stap goed te kunnen maken, kijken we dienst per dienst na of de minimale dagelijkse rust gehaald wordt.
Op maandag is de dagelijkse rust 8 uur. De delen van de gebroken dienst worden door de ATW beschouwd als aparte diensten, want het zijn perioden waarin arbeid wordt verricht die worden gescheiden door 8 uur onafgebroken rust.
Vervolgens kijken we naar de rust tussen deze en de daaropvolgende dienst. Dit is de dienst
op dinsdag van 07:00 uur tot 11:00 uur. Ook hier twee aparte diensten met wederom 8 uur onafgebroken rust.
Dit herhaalt zich bij de daaropvolgende diensten op dinsdagavond en op woensdag:
In het weekend bedraagt de dagelijkse rust 16 uur tussen de dienst op zaterdag en zondag:
De delen van de gebroken diensten op maandag tot en met woensdag worden volgens de ATW beschouwd als aparte diensten: het zijn steeds perioden waarin arbeid wordt verricht en ze worden gescheiden door 8 uur onafgebroken rust.
Hier zit ook de overtreding van de minimale dagelijkse rust. Tussen de diensten zit tot vijfmaal toe 8 uur rust. Dit mag slechts eenmaal per 7 x 24 uur worden toegepast.
Conclusie: Dit rooster is niet toegestaan volgens de ATW, omdat aan de minimale dagelijkse rust niet wordt voldaan. De dienst voldoet niet aan de definitie van een gebroken dienst volgens de cao. Een voorbeeld:
Het lastige aan het bovenstaande voorbeeld is het spanningsveld tussen werkgeversbelang, werknemersbelang en de rol van de patiënt/cliënt.
Het is echter in het belang van de werkgever om juist gebroken diensten te voorkomen. Vaak is het een samenkomst van omstandigheden die maakt dat gebroken diensten als onprettig worden ervaren. Een analyse van het personeelsaanbod en de zorgvraag moet de volgende punten inzichtelijk maken:
Het antwoord op deze vragen maakt inzichtelijk aan welke “knoppen” een zorgorganisatie kan draaien binnen het spanningsveld werkgever-werknemer-cliënt/patiënt.
Stap drie is essentieel bij het voorkomen van gebroken diensten. Bij deze stap moet de organisatie zich afvragen of de zorgvraag bijvoorbeeld niet te spreiden is, zodat deze minder geconcentreerd is op bepaalde momenten van de dag. Maak het planbaar werk inzichtelijk en bepaal of dit vast of flexibel is.
Deze stappen geven een organisatie de mogelijkheid om gebroken diensten tot een minimum te beperken en maken dat de medewerker zich meer tevreden voelt.
Spril
Microfoonstraat 5
1322 BN Almere [route]
Spril
Microfoonstraat 5
1322 BN Almere
Copyright © 2022 Spril - Made by TRGR
We zien een wereld waarin het rooster een enorme impact heeft op het welbevinden van mensen en de planeet.
Gezondheid, veiligheid en het werkgeluk staat onder druk en met WFM en Personeels-planning heeft Spril handelingsperspectief om hier een positieve bijdrage aan te leveren. Dit doen we natuurlijk zoals je van ons gewend bent. Op een persoonlijke manier met de nodige snelheid en bravoure.
Vitaliteit door goed georganiseerd werk voor iedereen. Met positieve impact op de planeet.